رویکردهای نوین علم سنجی در ارزیابی و سیاست گذاری مسئولانه پژوهش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مرکز مطالعات علوم و فناوری، دانشگاه لایدن،

10.22091/apss.2024.12004.1029

چکیده

ارزیابی و سیاست گذاری بهینه پژوهش همواره یکی از مسائل مهم مورد توجه سیاستگذاران پژوهش بشمار می رود. به دلیل وجود تنوع در نوع بروندادها و دستاوردهای پژوهش و همچنین وجود انواع مختلف تاثیر گذاری و اثر بخشی پژوهش، و متفاوت بودن ماهیت پژوهش و استراتژی سازمان ها، سیاست گذاری صحیح و پیاده سازی روش های بهینه ارزیابی پژوهش همواره با دشواری ها و پیچیدگی های خاص خود همراه بوده است. علاوه بر این وجود تفاوت در رشته های موضوعی مختلف با فرهنگ انتشار و استناد متفاوت، قضاوت در خصوص روش بهینه ارزیابی پژوهش را تحت تاثیر قرار داده و این امر را با چالش های فراوانی مواجه کرده است. در کنار این موارد کثرت شاخص های پژوهشی، تعدد پایگاه های ارائه دهنده شاخص ها، متفاوت بودن روش های محاسبه استنادات، متفاوت بودن پوشش موضوعی و دامنه نمایه سازی مجلات رشته ها، قالب های انتشارات متفاوت، و زبان های مختلف و سوگیری های موجود در پایگاه های استنادی به سایر چالش های ارزیابی پژوهش افزوده است. از این رو ضرورت و لزوم توجه به رویکردهای نوین و بکارگیری روش های صحیح خصوصا کاربرد مسیولانه شاخص های پژوهشی در ارزیابی پژوهش بیش از پیش احساس می شود. این مقاله در نظر دارد که با گذری بر رویکردهای نوین در بکارگیری شاخص های علم سنجی و مرور برخی بیانیه های بین المللی پیشنهادات کاربردی در راستای روش های بهینه و منصفانه در ارزیابی پژوهش را ارایه دهد. ارزیابی و سیاست گذاری بهینه پژوهش همواره یکی از مسائل مهم مورد توجه سیاستگذاران پژوهش بشمار می رود. به دلیل وجود تنوع در نوع بروندادها و دستاوردهای پژوهش و همچنین وجود انواع مختلف تاثیر گذاری و اثر بخشی پژوهش، و متفاوت بودن ماهیت پژوهش و استراتژی سازمان ها، سیاست گذاری صحیح و پیاده سازی روش های بهینه ارزیابی پژوهش همواره با دشواری ها و پیچیدگی های خاص خود همراه بوده است. علاوه بر این وجود تفاوت در رشته های موضوعی مختلف با فرهنگ انتشار و استناد متفاوت، قضاوت در خصوص روش بهینه ارزیابی پژوهش را تحت تاثیر قرار داده و این امر را با چالش های فراوانی مواجه کرده است. در کنار این موارد کثرت شاخص های پژوهشی، تعدد پایگاه های ارائه دهنده شاخص ها، متفاوت بودن روش های محاسبه استنادات، متفاوت بودن پوشش موضوعی و دامنه نمایه سازی مجلات رشته ها، قالب های انتشارات متفاوت، و زبان های مختلف و سوگیری های موجود در پایگاه های استنادی به سایر چالش های ارزیابی پژوهش افزوده است. از این رو ضرورت و لزوم توجه به رویکردهای نوین و بکارگیری روش های صحیح خصوصا کاربرد مسیولانه شاخص های پژوهشی در ارزیابی پژوهش بیش از پیش احساس می شود. این مقاله در نظر دارد که با گذری بر رویکردهای نوین در بکارگیری شاخص های علم سنجی و مرور برخی بیانیه های بین المللی پیشنهادات کاربردی در راستای روش های بهینه و منصفانه در ارزیابی پژوهش را ارایه دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Novel Scientometrics approaches for responsible research evaluation and policy making

نویسنده [English]

  • Zohreh Zahedi
Centre for Science & Technology Studies, Leiden University, Leiden, The Netherlands.
چکیده [English]

Responsible research evaluation is considered as an important aspect for research policy makers. Due to the diversity in the types of research outputs, as well as the existence of different types of research impact, and the differences between the nature of research and organizational strategies, implementing an effective research evaluation policy have always been a great challenge. In addition, the multiplicity of research indicators and databases providing these indicators, the different subject coverage and scope of indexing of journals in different fields, different publication formats, and different languages and biases in citation databases have added to other challenges of research evaluation. Hence, the necessity of applying new approaches, especially implementing responsible use of research indicators in research evaluation, is of a necessity. This article aims to provide some practical suggestions for evaluating research by reviewing new approaches in the use of scientometric indicators and the current international statements in reforming research evaluation. Responsible research evaluation is considered as an important aspect for research policy makers. Due to the diversity in the types of research outputs, as well as the existence of different types of research impact, and the differences between the nature of research and organizational strategies, implementing an effective research evaluation policy have always been a great challenge. In addition, the multiplicity of research indicators and databases providing these indicators, the different subject coverage and scope of indexing of journals in different fields, different publication formats, and different languages and biases in citation databases have added to other challenges of research evaluation. Hence, the necessity of applying new approaches, especially implementing responsible use of research indicators in research evaluation, is of a necessity. This article aims to provide some practical suggestions for evaluating research by reviewing new approaches in the use of scientometric indicators and the current international statements in reforming research evaluation. This article aims to provide some practical suggestions for evaluating research by reviewing new approaches in the use of scientometric indicators and the current international statements in reforming research evaluation. This article aims to provide some practical suggestions for evaluating research by reviewing new approaches in the use of scientometric indicators and the current international statements in reforming research evaluation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • New research indicators
  • Scientometrics
  • Responsible research evaluation
  • Reform in research evaluation
  • Policy making