علم سنجی مطالعات انجام شده درخصوص کاربرد علم و فناوری سنجش دور در پایش پدیده تغییر اقلیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه هوافضا، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

2 پژوهشگاه هوافضا وزارت علوم تحقیقات و فناوری

10.22091/apss.2024.11812.1019

چکیده

هدف: به دلیل فعالیت‌های بشر در چند قرن گذشته و همچنین تشدید آن‌ها در چند دهه گذشته عمده مناطق دنیا دچار تغییر اقلیم شده‌اند. کشور ایران نیز در چند قرن گذشته به دلایلی نظیر صنعتی سازی و رشد شهرنشینی دچار تغییرات اقلیم شده است. هدف اصلی این مطالعه بررسی علم سنجی مقالات چاپ شده در زمینه پدیده تغییر اقلیم و فناوری سنجش از دور است. در این راستا، مطالعات انجام شده در ایران و کشورهای جهان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

روش: به منظور انجام اهداف پژوهش، از مقالات چاپ شده در سال‌های اخیر در دو پایگاه Pubmed و web of science استفاده شد. بررسی کشورها، دانشگاه‌ها، کلیدواژگان پرتکرار در مطالعات ایران و جهان مورد توجه قرار گرفت. از پایگاه Pubmed، تمامی مقالات موجود مورد بررسی قرار گرفتند. از پایگاه web of science مقالات مرتبط با سال‌های 2022، 2023 و 2024 به صورت جداگانه بررسی شدند. همچنین، نتایج جستجوی مقالات چاپ شده توسط محققین ایرانی در پایگاه web of science مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل نتایج در نرم افزار علم سنجی VosViewer انجام شد.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهند مطالعات در زمینه سنجش از دور و پایش تغییرات اقلیم در جهان رو به افزایش است. کشورهای چین و ایالات متحده آمریکا از جمله کشورهای پیشرو در زمینه سنجش از دور و تغییر اقلیم هستند. از جمله کلیدواژگان جدید در حیطه پژوهش می‌توان به یادگیری ماشین و یادگیری عمیق اشاره کرد. اگرچه مطالعات پژوهشی ایران در مقابل سایر کشورهای جهان در رتبه 10 تا 20 قرار دارد، اما تعداد کل مقالات و پژوهش‌های انجام شده در ایران به شدت پایین‌تر از کشورهایی نظیر هند، چین و ایالات متحده آمریکا است.

نتیجه‌گیری: استفاده از روش‌های یادگیری ماشین برای تحلیل حجم زیادی از داده‌ها بنظر راهکار پیشنهادی محققین جهان است. نتایج نشان دهنده توجه محققین به زمینه تغییر اقلیم در کشور بوده است اما عمده مطالعات در ایران متمرکز به خشکسالی، بارش، تغییرات دما شده است که می‌توان از تصاویر ماهواره‌ای برای تهیه محصولات مرتبط با آلودگی هوا و آب نیز استفاده کرد. در واقع، بدلیل مشکلات مرتبط با خشکسالی و آب در ایران، عمده پژوهشگران در این زمینه‌ها پژوهش کرده‌اند. همچنین، پیشنهاد می‌شود به منظور انجام مطالعات عمیق و مناسب در این زمینه سیاست‌های مشوق و کلان در کشور ایران اتخاذ شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scientometrics of the studies conducted regarding the application of remote sensing science and technology in monitoring the climate change phenomenon

نویسندگان [English]

  • Milad Janalipour 1
  • Nadia Abbaszadeh Tehrani 2
1 Aerospace research institute, ministry of science research and technology
2 Aerospace research institute, ministry of science, research and technology,
چکیده [English]

Purpose: Due to human activities in the past few centuries and their intensification in the past few decades, most regions of the world have experienced climate change. Iran has also experienced climate change in the past few centuries due to reasons such as industrialization and urbanization. The main objective of this study is to examine the scientometrics of articles published in the field of climate change and remote sensing technology. In this regard, studies conducted in Iran and countries around the world will be examined.

Method: In order to achieve the research objectives, articles published in recent years in two databases, including Pubmed and Web of Science, were used. Countries, universities, and frequently used keywords in Iranian and world studies were considered. All available articles were reviewed from Pubmed. Articles related to the years 2022, 2023, and 2024 were reviewed separately from Web of Science. Moreover, the search results of articles published by Iranian researchers in the Web of Science database were reviewed. The results were analyzed in the VosViewer scientometrics software.

Findings: The results show that studies in the field of remote sensing and climate change monitoring are increasing in the world. China and the United States are among the leading countries in the field of remote sensing and climate change. Among the new keywords in the field of research are machine learning and deep learning. Although Iranian research studies are ranked 10th to 20th compared to other countries in the world, the total number of articles and research conducted in Iran is significantly lower than countries such as India, China, and the United States.

Conclusion: Using machine learning methods to analyze large volumes of data seems to be the solution proposed by researchers around the world. The results show that researchers have paid attention to the field of climate change in the country, but most studies in Iran have focused on drought, precipitation, and temperature changes, which can be also used to prepare products related to air and water pollution from satellite images. In fact, due to the problems related to drought and water in Iran, most researchers have conducted research in these fields. It is also suggested that in order to conduct in-depth and appropriate studies in this field, incentive and macro policies be adopted in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • علم سنجی
  • سنجش از دور
  • تغییر اقلیم
  • ایران
  • فناوری