نقش شبکه‌های اجتماعی علمی در رؤیت‌پذیری پژوهشگران و افزایش استنادات آثار پژوهشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم، قم، ایران siamizeynab69@gmail.com

2 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

هدف: رؤیت‌پذیری یکی از مهم‌ترین سنجه‌‌های قابل اندازه‌گیری انتشارات علمی وبی و ‌از ‌شاخص‌های ‌تعیین‌کننده ‌توسعه‌ علمی ‌در ‌جوامع علمی است که می‌تواند به طور قابل توجهی، میزان استنادات آثار پژوهشی را افزایش دهد. یکی از ابزارهای پژوهشی که منجر به اشتراک‌گذاری و افزایش رویت و استنادات مقالات می‌شود، شبکه‌های اجتماعی علمی است. در واقع شبکه‌های اجتماعی برای برقراری ارتباطات علمی، اشتراک دانش، و انتشار بروندادهای پژوهشی استفاده می‌شوند که با استفاده از نشانگرها و شاخص‌های عملکردی خود می‌توانند میزان رؤیت‌پذیری مقالات و انتشارات را بالا ببرند. از این رو، هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش شبکه‌های اجتماعی علمی در رویت‌پذیری پژوهشگران و افزایش استنادات آثار پژوهشی است.

روش‌شناسی: مقاله حاضر یک نوشته مروری است که با رویکرد کتابخانه‌ای و اسنادی تدوین شده است. جامعه آماری پژوهش، منابع چاپی و الکترونیکی در زمینه علم‌‎سنجی و آلتمتریکس است.

یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که با ظهور ابزارهای وب دو از جمله شبکه‌های اجتماعی و دسترسی آزاد به انواع بروندادهای علمی در وب و محدودیت‌های روش‌‎ها و شاخص‌های سنتی مبتنی بر استناد همچون کتاب‌سنجی و علم‌سنجی، سنجه‌های جایگزین نظیر سنجه‌های شبکه‌های اجتماعی علمی و آلتمتریکس ظهور پیدا کردند که در کنار شاخص‌های سنتی مبتنی بر استناد برای بررسی اثرگذاری تولیدات علمی در محیط وب اجتماعی استفاده می‌شوند. در میان سنجه‌های جایگزین یا شاخص‌های مبتنی بر شبکه اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی علمی از جمله فضاهایی برای معرفی و دیده شدن آثار علمی محسوب می‌شود که همانند پایگاه‌های استنادی، امکان بررسی میزان استفاده از یک منبع یا اثر را فراهم می‌کنند و معرفی آثار پژوهشگران در آنها، به افزایش رؤیت‌پذیری بروندادهای علمی و به دنبال آن، افزایش استناد به تولیدات علمی منجر می‌شود. در این میان شبکه‌‍های اجتماعی علمی ریسرچگیت ، آکادمیا ، مندلی و گوگل اسکولار به عنوان شاخص‌های جایگزین می‌توانند تاثیر بسیار مثبتی بر میزان بارگیری، استناد و در نتیجه ‌رؤیت‌پذیری داشته باشند

نتیجه‌گیری: استفاده از شبکه‌‌ها‌‌ی اجتماعی علمی می‌‌تواند در ارتقای دانش، برقراری ارتباط و تبادلات علمی بین پژوهشگرا‌‌ن موثر باشد؛ بنابراین لازم است که با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اتخاذ سیاست‌های نوین توسط سیاستگذاران حوزه ارزیابی علمی، پژوهشگران به حضور بیشتر در شبکه‌های اجتماعی علمی و تسهیم آثار علمی خود در این فضاها ترغیب شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of scientific social networks in the visibility of researchers and increasing citations of research works

نویسندگان [English]

  • zeynab siami 1
  • Iman Narimani 2
1 PhD Student in Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran. siamizeynab69@gmail.com
2 PhD Student in Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

Abstract

Objective: Visibility is one of the most important measurable metrics of scientific publications on the web and one of the indicators determining scientific development in scientific communities, which can significantly increase the rate of citations of research works. One of the research tools that leads to sharing and increasing the visibility and citations of articles is scientific social networks. In fact, social networks are used to establish scientific communication, share knowledge, and publish research outputs, which can increase the visibility of articles and publications by using their performance indicators and indicators. Therefore, the aim of the present study is to investigate the role of scientific social networks in the visibility of researchers and increasing the citations of research works.

Methodology: The present article is a review article that has been compiled with a library and documentary approach. The statistical population of the study is print and electronic resources in the field of scientometrics and altmetrics.

Findings: The results of the study show that with the emergence of Web 2 tools, including social networks and free access to various types of scientific outputs on the web, and the limitations of traditional citation-based methods and indicators such as bibliometrics and scientometrics, alternative metrics such as scientific social network metrics and altmetrics have emerged, which are used alongside traditional citation-based indicators to examine the impact of scientific productions in the social web environment. Among alternative metrics or social network-based indicators, scientific social networks are considered spaces for introducing and making scientific works visible, which, like citation databases, provide the possibility of examining the extent of use of a source or work, and introducing researchers' works in them leads to increased visibility of scientific outputs and, consequently, increased citation of scientific productions. Meanwhile, scientific social networks ResearchGate, Academia, Mendeley, and Google Scholar as alternative indicators can have a very positive impact on the rate of downloads, citations, and consequently visibility.

Conclusion: The use of scientific social networks can be effective in promoting knowledge, establishing communication, and scientific exchanges between researchers; therefore, it is necessary that by holding training workshops and adopting new policies by policymakers in the field of scientific evaluation, researchers are encouraged to be more present in scientific social networks and share their scientific works in these spaces.

Keywords: Scientometrics, Altmetrics, Citation, Visibility, Scientific Social Networks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientometrics
  • Altmetrics
  • Citation
  • Visibility
  • Scientific Social Networks