ترسیم نقشه‌علمی هوش‌مصنوعی در برونداد پژوهشگران دانشگاه‌های شهر تهران: تحلیل بیبلیومتریک بروندادهای علمی منتشر شده در پایگاه‌ استنادی اسکوپوس در بازه 2015-2025

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، کتابدار، کتابخانه دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد، سرپرست کتابخانه کمیسیون ملی یونسکو، کتابدار کتابخانه جندی شاپور(ایران‌مال)، تهران، ایران.

چکیده

چکیده

هدف این مطالعه، ترسیم نقشه‌علمی حوزه هوش‌مصنوعی در برونداد پژوهشگران دانشگاه‌های شهر تهران در پایگاه‌ استنادی اسکوپوس است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و با استفاده از روش مطالعه توصیفی-تحلیلی و تکنیک کتابسنجی انجام شده است. برای ترسیم نقشه‌های علمی، از ابزارهایی مانند نرم‌افزار VOS viewer بهره گرفته شد. در این مطالعه، داده‌های علمی مرتبط با هوش‌مصنوعی که توسط پژوهشگران دانشگاه‌های تهران در پایگاه استنادی اسکوپوس منتشر شده‌اند، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. داده‌های مورد استفاده شامل مقالات منتشر شده در زمینه هوش‌مصنوعی در بازه زمانی 10ساله از (2015-2025) بودند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که پژوهشگران ایرانی در زمینه هوش‌مصنوعی به طور عمده در حوزه‌های یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی و پردازش زبان طبیعی فعال هستند و همکاری‌های بین‌المللی چشمگیری با پژوهشگران کشورهای مختلف دارند. همچنین، بیشترین تعداد مقالات مربوط به این حوزه از سوی دانشگاه‌های بزرگ و معتبر ایران منتشر شده است. در نهایت، نتایج تحلیل‌ها نشان داد که در سال‌های اخیر، رشد چشمگیری در تولید مقالات علمی در زمینه هوش‌مصنوعی در دانشگاه‌های شهر تهران مشاهده می‌شود و این روند در آینده نیز به رشد خود ادامه خواهد داد. نتایج این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاران و پژوهشگران کمک کند تا به بهبود استراتژی‌های تحقیقاتی و همکاری‌های علمی در این حوزه بپردازند.

کلیدواژگان: نقشه‌علمی، هوش‌مصنوعی، دانشگاه‌های شهر تهران، پایگاه استنادس اسکوپوس

چکیده

هدف این مطالعه، ترسیم نقشه‌علمی حوزه هوش‌مصنوعی در برونداد پژوهشگران دانشگاه‌های شهر تهران در پایگاه‌ استنادی اسکوپوس است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و با استفاده از روش مطالعه توصیفی-تحلیلی و تکنیک کتابسنجی انجام شده است. برای ترسیم نقشه‌های علمی، از ابزارهایی مانند نرم‌افزار VOS viewer بهره گرفته شد. در این مطالعه، داده‌های علمی مرتبط با هوش‌مصنوعی که توسط پژوهشگران دانشگاه‌های تهران در پایگاه استنادی اسکوپوس منتشر شده‌اند، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. داده‌های مورد استفاده شامل مقالات منتشر شده در زمینه هوش‌مصنوعی در بازه زمانی 10ساله از (2015-2025) بودند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که پژوهشگران ایرانی در زمینه هوش‌مصنوعی به طور عمده در حوزه‌های یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی و پردازش زبان طبیعی فعال هستند و همکاری‌های بین‌المللی چشمگیری با پژوهشگران کشورهای مختلف دارند. همچنین، بیشترین تعداد مقالات مربوط به این حوزه از سوی دانشگاه‌های بزرگ و معتبر ایران منتشر شده است. در نهایت، نتایج تحلیل‌ها نشان داد که در سال‌های اخیر، رشد چشمگیری در تولید مقالات علمی در زمینه هوش‌مصنوعی در دانشگاه‌های شهر تهران مشاهده می‌شود و این روند در آینده نیز به رشد خود ادامه خواهد داد. نتایج این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاران و پژوهشگران کمک کند تا به بهبود استراتژی‌های تحقیقاتی و همکاری‌های علمی در این حوزه بپردازند.

کلیدواژگان: نقشه‌علمی، هوش‌مصنوعی، دانشگاه‌های شهر تهران، پایگاه استنادس اسکوپوس

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mapping the Scientific Landscape of Artificial Intelligence in the Publications of Researchers from Tehran-based Universities: A Bibliometric Analysis of Scholarly Outputs Indexed in Scopus from 2015 to 2025

نویسندگان [English]

  • Faezeh Ebrahimi Torkamani 1
  • Mohsen Mahmoodi 2
1 Librarian, Faculty of Humanities Library, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Librarian of UNESCO National Commission, Librarian of Jundi Shapour Library (Iran Mall), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Abstract

The objective of this study is to map the scientific landscape of Artificial Intelligence (AI) research outputs produced by researchers from Tehran-based universities, as indexed in Scopus. This research is applied in nature and employs a descriptive-analytical methodology, utilizing bibliometric techniques. To generate the scientific maps, tools such as VOSviewer software were utilized. The study analyzed scholarly data on AI published by researchers from Tehran’s universities in the Scopus database, focusing on publications from the 10-year period between 2015 and 2025. The findings of this research reveal that Iranian researchers are predominantly active in the areas of machine learning, neural networks, and natural language processing, with significant international collaborations with researchers from various countries. Furthermore, the highest number of AI-related articles have been published by major and prestigious universities in Iran. Ultimately, the analysis indicates a significant increase in AI-related scholarly output in recent years, with expectations of continued growth in the coming years. The findings of this study could assist policymakers and researchers in enhancing research strategies and fostering scientific collaboration within this field.

Keywords: Scientific Mapping, Artificial Intelligence, Tehran-based Universities, Scopus Citation Database

Abstract

The objective of this study is to map the scientific landscape of Artificial Intelligence (AI) research outputs produced by researchers from Tehran-based universities, as indexed in Scopus. This research is applied in nature and employs a descriptive-analytical methodology, utilizing bibliometric techniques. To generate the scientific maps, tools such as VOSviewer software were utilized. The study analyzed scholarly data on AI published by researchers from Tehran’s universities in the Scopus database, focusing on publications from the 10-year period between 2015 and 2025. The findings of this research reveal that Iranian researchers are predominantly active in the areas of machine learning, neural networks, and natural language processing, with significant international collaborations with researchers from various countries. Furthermore, the highest number of AI-related articles have been published by major and prestigious universities in Iran. Ultimately, the analysis indicates a significant increase in AI-related scholarly output in recent years, with expectations of continued growth in the coming years. The findings of this study could assist policymakers and researchers in enhancing research strategies and fostering scientific collaboration within this field.

Keywords: Scientific Mapping, Artificial Intelligence, Tehran-based Universities, Scopus Citation Database

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords
  • Scientific Mapping
  • Artificial Intelligence
  • Tehran-based Universities
  • Scopus Citation Database