تاثیر بلاک‌چین در افزایش شفافیت و اعتبار شاخص‌های علم‌سنجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مهندسی برق مخابرات ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات اروپا، دانشگاه تهران

3 دانشجو دکتری مطالعات سیاسی، دانشگاه انقلاب اسلامی

چکیده

فناوری بلاک‌چین به‌عنوان یک پارادایم نوظهور در عرصه فناوری اطلاعات، پتانسیل تحولی عمیق در حوزه علم‌سنجی و ارزیابی علمی دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر فناوری بلاک‌چین بر افزایش شفافیت و اعتبار شاخص‌های علم‌سنجی می‌پردازد. با استفاده از روش تحلیل اسنادی و در چارچوب نظریه نظام‌های اطلاعاتی شفاف، قابلیت‌های بلاک‌چین در بهبود فرآیندهای ارزیابی علمی مورد مطالعه قرار گرفته است در این چارچوب پژوهش نشان می‌دهد که بلاک‌چین قابلیت ایجاد تحول بنیادین در فرآیندهای ثبت، اعتبارسنجی و ارزیابی دستاوردهای علمی را دارد.

مهم‌ترین دستاورد این فناوری، ایجاد زیرساخت غیرمتمرکز و تغییرناپذیر برای مدیریت اطلاعات علمی است. از طریق مکانیزم توافق توزیع‌شده و رمزنگاری پیشرفته، بلاک‌چین امکان ثبت دقیق و غیرقابل تغییر اطلاعات علمی را فراهم می‌کند. این ویژگی منجر به افزایش قابل توجه شفافیت در ثبت و پیگیری فعالیت‌های پژوهشی می‌شود و امکان جعل و دستکاری اطلاعات را به حداقل می‌رساند.

در بعد اعتبارسنجی، بلاک‌چین سازوکاری نوین برای تضمین صحت و یکپارچگی داده‌های علمی ارائه می‌دهد. سیستم توکنایز کردن دستاوردهای علمی و ثبت غیرمتمرکز استنادها، امکان رهگیری دقیق مسیر تولید علم را میسر می‌سازد. این رویکرد می‌تواند به ایجاد سیستم پاداش‌دهی عادلانه‌تر برای محققان و کاهش تبعیض در ارزیابی‌های علمی کمک کند.

مطالعه حاضر نقش بلاک‌چین در ایجاد اکوسیستم علمی شفاف و قابل اعتماد را مورد بررسی قرار می‌دهد. این فناوری با ایجاد یک بستر غیرمتمرکز و شفاف، امکان ردیابی دقیق مسیر تولید علم، اعتبارسنجی دقیق مقالات و پژوهش‌ها و ثبت غیرقابل تغییر دستاوردهای علمی را فراهم می‌کند. همچنین، قابلیت ایجاد سیستم توکنایز برای ارزش‌گذاری دقیق مشارکت‌های علمی از دیگر مزایای این فناوری محسوب می‌شود.

چالش‌های پیش روی استقرار بلاک‌چین در نظام علمی نیز در این پژوهش مورد واکاوی قرار گرفته است. محدودیت‌های مقیاس‌پذیری، هزینه‌های بالای محاسباتی، مصرف انرژی و پیچیدگی‌های فنی از جمله موانع اصلی گسترش این فناوری هستند. با این حال، پتانسیل بالقوه بلاک‌چین در بهبود شفافیت و اعتبار علم‌سنجی، امکان غلبه بر این چالش‌ها را فراهم می‌کند.

نوآوری اصلی این پژوهش در ارائه رویکردی جامع به بررسی تأثیرات بلاک‌چین بر نظام ارزیابی علمی است. نتایج نشان می‌دهد که این فناوری می‌تواند با ایجاد اکوسیستمی شفاف، عادلانه و غیرمتمرکز، اعتماد به نظام علمی را افزایش داده و زمینه‌ساز تحولی بنیادین در شیوه‌های سنتی علم‌سنجی باشد. پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران و نهادهای علمی، راهکارهای تدریجی برای یکپارچه‌سازی این فناوری در نظام ارزیابی علمی را مورد توجه قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Blockchain's Impact on Enhancing Scientometric Indices Transparency and Credibility

نویسندگان [English]

  • Hossein Sarfi 1
  • Hamid Sarfi 2
  • Abbas Sarfi 3
1 Master's Degree in Electrical Engineering - Telecommunications, Islamic Azad University, Shahre Rey Branch
2 Master's Degree in European Studies, University of Tehran
3 PhD Student in Political Studies, Islamic Revolution University
چکیده [English]

Blockchain technology, as an emerging paradigm in the field of information technology, holds a profound transformative potential in scientometrics and scientific evaluation. This research investigates the impact of blockchain technology on enhancing transparency and credibility of scientometric indices. Using documentary analysis method and within the framework of transparent information systems theory, blockchain capabilities in improving scientific evaluation processes have been studied. In this context, the research demonstrates blockchain's ability to create fundamental transformation in scientific achievement recording, validation, and assessment processes.

The most significant achievement of this technology is creating a decentralized and immutable infrastructure for scientific information management. Through distributed consensus mechanism and advanced cryptography, blockchain enables precise and unalterable scientific information registration. This feature leads to a significant increase in transparency in research activity recording and tracking, minimizing the possibility of information manipulation and forgery.

In the validation dimension, blockchain offers an innovative mechanism to guarantee scientific data accuracy and integrity. The system of tokenizing scientific achievements and decentralized citation registration enables precise tracking of knowledge production pathways. This approach can help create a more equitable reward system for researchers and reduce discrimination in scientific evaluations.

The current study examines blockchain's role in creating a transparent and trustworthy scientific ecosystem. By establishing a decentralized and transparent platform, the technology enables accurate tracking of knowledge production pathways, precise validation of articles and research, and immutable registration of scientific achievements. Additionally, the capability to create a tokenization system for accurate valuation of scientific contributions is another advantage of this technology.

The challenges of blockchain implementation in the scientific system have also been analyzed in this research. Scalability limitations, high computational costs, energy consumption, and technical complexities are among the primary obstacles to technology expansion. However, blockchain's potential in improving scientometrics transparency and credibility provides opportunities to overcome these challenges.

The primary innovation of this research lies in presenting a comprehensive approach to examining blockchain's impacts on scientific evaluation systems. Results indicate that this technology can increase trust in scientific systems by creating a transparent, fair, and decentralized ecosystem, potentially catalyzing fundamental transformations in traditional scientometric methods. Policymakers and scientific institutions are recommended to consider gradual strategies for integrating this technology into scientific evaluation systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific Validation
  • Blockchain
  • Research Transparency
  • Scientometrics
  • Information Systems.Scientific Evaluation