نقش آلتمتریکس درتغییر رویکردهای ارزیابی پژوهش‌ها:از علم‌سنجی سنتی تا علم‌سنجی مدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه سراسری تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در عصر حاضر، یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های سیاستگذاران پژوهشی، اطمینان از تأثیرگذاری پژوهش‌ها در دستیابی به اهداف توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در جوامع مختلف است. تمرکز بر اثربخشی پژوهش‌ها برای حل مشکلات و چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی از طریق پژوهش‌های کاربردی و همچنین انطباق تصمیم‌گیری‌ها با نتایج حاصل‌شده از این پژوهش‌ها به عنوان یک ضرورت انکارناپذیر مطرح شده است. در این راستا، آنچه که اهمیت بیشتری دارد، ضرورت ایجاد یک سیستم ارزیابی کارآمد و جامع است که بتواند به سیاستگذاران اطلاعات دقیقی ارائه دهد تا مفاهیم مختلف تأثیر را درک کنند.

در دهه‌های اخیر، ارزیابی پژوهش‌ها به عنوان رکن کلیدی پیشرفت علمی، تحت تأثیر تغییرات قابل توجهی قرار گرفته و ابعاد جدیدی به خود گرفته است. یکی از این ابعاد جدید، توسعه آلتمتریکس به عنوان یک رویکرد نوآورانه در علم‌سنجی است که توانسته است توجه بسیاری از محققان، پژوهشگران و سیاستگذاران علمی را به خود جلب کند و تبدیل به ابزاری مؤثر در ارزیابی تأثیرات پژوهش‌ها شود. برخلاف شاخص‌های سنتی مانند ضریب تأثیر، آلتمتریکس با تحلیل بازخوردهای آنلاین، تعاملات در شبکه‌های اجتماعی و سایر معیارهای غیررسمی، سنجش جامع‌تری از تأثیر پژوهش‌ها را فراهم می‌کند. این بدین معناست که ما می‌توانیم به‌طور دقیق‌تری اثرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و علمی این پژوهش‌ها را بررسی و تحلیل کنیم و بدین ترتیب تصویر جامع‌تری از تأثیرات پژوهش‌ها به دست آوریم.

این پژوهش بر پایه منابع کتابخانه‌ای و تحلیل جامع مقالات مرتبط با علم‌سنجی و آلتمتریکس انجام شده و به بررسی نقش آلتمتریکس در تحول و تکمیل روند ارزیابی پژوهش‌ها پرداخته است. یافته‌ها و نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که آلتمتریکس می‌تواند به عنوان ابزاری مکمل، پژوهشگران را در توسعه دیدگاه‌های چندبعدی و واقع‌گرایانه‌تری از تأثیر پژوهش‌ها یاری نماید، به‌ویژه در حوزه‌هایی که تعاملات علمی و اجتماعی از زوایای مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرند. این یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند که توجه به استفاده از آلتمتریکس می‌تواند به نوآوری و پیشرفت در سیاستگذاری‌های علمی کمک کند. علاوه بر این، پیشنهادهایی بر اساس نتایج این مطالعه برای استانداردسازی روش‌های آلتمتریکس و رفع نقاط ضعف موجود ارائه خواهد شد تا به این ترتیب به نیازهای پژوهشگران، مؤسسات علمی و جامعه علمی پاسخ داده شود و در نهایت، تعامل مثبت‌تری میان علم و جامعه برقرار گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of Altmetrics in changing approaches to evaluation of research: from traditional scientometrics to modern scientometrics.

نویسندگان [English]

  • Faegheh Abdulhossein Pourniazi
  • Hashem Atapour
National University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

In the present era, one of the main concerns of research policymakers is ensuring the impact of research in achieving sustainable development goals and improving the quality of life for citizens in different communities. Focusing on the effectiveness of research to solve social, economic, and environmental problems and challenges through applied research, as well as aligning decision-making with the results obtained from this research, has emerged as an undeniable necessity. In this regard, what is of greater importance is the need to create an efficient and comprehensive evaluation system that can provide policymakers with accurate information to understand various concepts of impact.

In recent decades, the evaluation of research has become a key pillar of scientific progress, significantly influenced by substantial changes and has taken on new dimensions. One of these new dimensions is the development of altmetrics as an innovative approach in bibliometrics, which has attracted the attention of many researchers, scholars, and science policymakers and has become an effective tool in assessing the impacts of research. Unlike traditional indicators such as impact factor, altmetrics provides a more comprehensive measurement of research impact by analyzing online feedback, interactions on social networks, and other informal metrics. This means we can more accurately examine and analyze the social, economic, cultural, and scientific effects of this research, thereby obtaining a more comprehensive picture of the impacts of research.

This study has been conducted based on library resources and a comprehensive analysis of articles related to bibliometrics and altmetrics and addresses the role of altmetrics in transforming and complementing the research evaluation process. The findings and results of this research indicate that altmetrics can serve as a complementary tool, assisting researchers in developing more multidimensional and realistic perspectives on research impacts, especially in areas where scientific and social interactions are examined from various angles. These findings also suggest that paying attention to the use of altmetrics can contribute to innovation and progress in scientific policymaking. Additionally, recommendations based on the results of this study will be provided for standardizing altmetrics methods and addressing existing weaknesses, so that the needs of researchers, academic institutions, and the scientific community can be met, ultimately establishing positive interactions between science and society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Altmetrics
  • Bibliometrics
  • Research Evaluation
  • Social Networks
  • Scientific Policy Making